Danh mục: Sách

Một số loài bướm nghe không phải bằng lỗ nhỏ ở cuống cánh mà bằng cấu trúc trên cánh. Các loại bướm giáp, với hơn 2.500 loài, được phát hiện có những đường mạch đặc biệt trên cánh giúp chúng cảm nhận âm thanh. Những mạch này có thể liên quan đến chức năng nghe vì chúng dẫn đến lỗ nghe ở cuống cánh.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Biology Letters cho thấy các mạch phồng trên cánh bướm giáp phản ứng với âm thanh, và khi bị rạch nhỏ, khả năng nghe của chúng giảm sút. Tuy cơ chế hoạt động chưa rõ ràng, nhưng có thể chúng giúp bướm điều tiết âm thanh tần số thấp.

Nhìn bướm dễ thương và mềm mại, nhưng thực sự đằng sau là một thế giới nguy hiểm. Màu sắc đẹp của chúng có thể là dấu hiệu cảnh báo về độc tố. Một số loài bướm như vằn cánh dài Heliconius charithonia chứa độc tố nổi tiếng. Ngay cả khi còn là sâu bướm, chúng đã có thói quen ăn thịt anh em, tạo nên cảnh chiến tranh trong gia đình bướm.

Hơn nữa, hành vi ‘hiếp dâm nhộng’ của loài bướm sẽ khiến nhiều người sốc. Con đực cưỡng bức con cái ngay khi nó sắp thoát khỏi vỏ nhộng để trở thành bướm. Cảnh tượng này khiến chúng ta phải suy nghĩ lại về thế giới bí ẩn và đôi khi là tàn nhẫn của loài bướm.

Đối với loài sâu bướm Maculinea rebeli, chúng có khả năng lừa lọc đàn kiến bằng cách giả âm thanh của kiến chúa. Bằng cách này, chúng đánh lừa đàn kiến và được chăm sóc như một vị vương hoặc hoàng hậu. Điều này chứng tỏ rằng mặc dù dễ thương, bướm không phải lúc nào cũng vô hại.

Bướm cảm nhận nhiệt độ môi trường và cần nhiệt độ lý tưởng khoảng 29ºC để thể hiện khả năng bay tuyệt vời.

Là động vật máu lạnh, bướm không thể tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Nhiệt độ không khí xung quanh là yếu tố quyết định tới hoạt động của chúng. Nếu nhiệt độ xuống dưới 13ºC, bướm sẽ trở nên

Với tình trạng tê liệt do lạnh, bướm không thể bay cao lên trời để tránh hiểm họa hoặc tìm kiếm thức ăn.

Khi nhiệt độ dao động từ 27ºC đến 38ºC, bướm có khả năng thực hiện những màn bay đẹp mắt nhất. Trong ngày mát mẻ, chúng phải điều chỉnh cơ thể và bay chậm lại. Nếu nhiệt độ lên quá 38ºC, việc bay cũng trở nên khó khăn vì sự ảnh hưởng của nhiệt độ cao, buộc bướm phải tìm nơi mát mẻ để trú ẩn.

Bướm lúc mới nở còn không thể bay ngay lập tức. Trong giai đoạn phát triển trong kén, bướm chờ đợi kỳ thoát khỏi vỏ nhộng. Khi thoát ra khỏi kén, chúng hiện diện với đôi cánh nhỏ xinh đẹp.

Chúng cần phải nhanh chóng bơm chất lỏng qua tĩnh mạch cánh để làm mở rộng chúng. Sau khi đôi cánh đạt kích thước đầy đủ, bướm phải nghỉ ngơi vài giờ để cơ thể khô ráo và cứng cáp trước khi thực hiện chuyến bay đầu đời.

Với trọng lượng trung bình của bướm là 500mg, hạt mưa nặng đến 70mg hoặc hơn trở thành mối đe dọa lớn. Khi trời nắng, bướm sẽ mở rộng cánh để hấp thụ nhiệt, cung cấp năng lượng cho việc bay.

Trong điều kiện mưa, khả năng bay của chúng giảm đi, tăng khả năng trở thành mồi cho các loài săn mồi như chim và côn trùng. Gió mạnh cũng là một mối đe dọa lớn khác.

Do đó, hiếm khi thấy bướm bay trong mưa bão. Thay vào đó, chúng sẽ trốn dưới tán lá, nhánh cây, lá vụn, khe nứt đá, hoặc hàng rào của con người.

Tại những nơi có bão mùa đông, điều kiện sống trở nên khó khăn hơn. Ở gần mặt đất, nhiệt độ giảm, khiến bướm phải bay lên cành cao. Thân cây giải phóng nhiệt giúp giữ ấm bướm.

Người dân Zuni ở Mexico có truyền thuyết: ‘Bướm trắng bay về phía Tây Nam là dấu hiệu trời sắp mưa to’. Khi nhận thấy trời sắp mưa, bướm tìm nơi trú, và sau cơn mưa, chúng hòa mình vào không gian, tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp không thể bỏ qua với những người yêu thiên nhiên.

Đôi mắt của bướm nhìn rõ ở khoảng cách 10-12 feet (3 – 3.2 mét). Vượt qua khoảng cách này, mọi thứ trở nên mờ đối với bướm. Thị lực giúp bướm hoàn thành các nhiệm vụ quan trọng như tìm bạn đời và thu thập mật hoa.

Bướm có khả năng nhìn thấy màu sắc, kể cả các màu cực tím mà mắt người không thể thấy. Các dấu hiệu tia cực tím trên cánh giúp chúng nhận diện và tìm kiếm đối tác tiềm năng. Hoa cũng phát tia cực tím để thu hút bướm thụ phấn, như một lời mời gọi – “Hãy ghé thăm tôi!”

Thời gian sống của bướm rất ngắn ngủi, chỉ vài tuần. Từ lúc trưởng thành sau khi thoát ra khỏi kén, bướm chỉ còn khoảng 2-4 tuần để tồn tại, điều này đặc trưng cho hầu hết các loài bướm. Trong thời gian ngắn đó, chúng tập trung toàn bộ năng lượng vào hai nhiệm vụ chính – ăn uống và giao phối. Dù bé nhỏ, nhưng bướm vẫn có thể sống tới 9 tháng.

Để tồn tại trong môi trường đầy nguy hiểm, bướm sử dụng nhiều chiến thuật. Một số gấp đôi cánh để hòa nhập vào môi trường, làm mờ thị giác của kẻ

Tuy nhiên, một số lại dùng màu sắc rực rỡ để làm nổi bật sự hiện diện của mình. Có những loại bướm giả vờ có độc tố để tự bảo vệ khỏi kẻ săn mồi; một số loài thì cố gắng thể hiện sự hiếu chiến dù không hề có độc.

Nghiên cứu mới chỉ ra rằng hành trình di cư của loài bướm đã bắt đầu từ hàng triệu năm trước, đi từ Canada ở phía Bắc tới Mexico ở phía Nam để trú đông, rồi quay trở lại vào mùa hè qua nhiều thế hệ. Điều này thay đổi quan điểm trước đây rằng hiện tượng di cư chỉ mới xuất hiện gần đây. Nhờ phân tích gen, các nhà khoa học đã khám phá lịch sử phức tạp của loài bướm này.

Kết quả cho thấy loài bướm di cư đã xuất hiện hơn 2 triệu năm trước, trái với quan niệm trước đó. Sự hiểu lầm này do đặc điểm của nhiều thành viên ngoại vi Bắc Mỹ là loài nhiệt đới, làm cho các nhà khoa học nghĩ rằng tổ tiên của chúng cũng như vậy và chỉ bắt đầu di cư từ thế kỷ 19.

Nghiên cứu cũng tiết lộ rằng khả năng di cư của loài bướm liên quan đến gen quy định cấu trúc cánh của chúng. Việc suy giảm số lượng bướm di cư được liên kết với nạn phá rừng, hạn hán và sử dụng thuốc trừ sâu trên cây bông tai. Các nhà khoa học mong rằng thông tin này sẽ giúp bảo tồn tập quán di cư của loài bướm.

Để chống lại kẻ thù truyền kiếp, loài bướm đêm đã tiến hóa một chiến thuật phòng thủ độc đáo: phát sóng sóng siêu âm bằng cơ quan sinh dục.

Cuộc chiến tiến hóa dài 65 triệu năm giữa loài dơi và bướm đêm diễn ra trong những hang động tối tăm và khu rừng rậm trên khắp thế giới. Mặc dù bướm đêm thường bị xem là yếu đuối, nghiên cứu mới cho thấy chúng đã phát triển những biện pháp tinh tế để đối phó với vũ khí lợi hại của dơi.

Phát hiện mới nhất chỉ ra rằng các loài bướm đêm lớn có khả năng làm nhiễu tín hiệu định vị mà dơi sử dụng trong cuộc rượt đuổi. Khi bị dơi truy đuổi, chúng sử dụng cơ quan sinh dục để phát sóng siêu âm, làm nhiễu tín hiệu giúp dơi xác định phương hướng. Các nhà nghiên cứu đã ghi lại sóng siêu âm từ những loài bướm đêm như Cechenena lineosa, Theretra boisduvalii và Theretra nessus.

Trước đó, chỉ có bướm hổ được biết đến với khả năng làm nhiễu tín hiệu của dơi. Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy rằng cả bướm đêm lớn và bướm hổ đều có đôi tai phát hiện sóng siêu âm và phản ứng bằng cách phát sóng trở lại. Sự khác biệt là tai của bướm đêm lớn nằm trên đầu, còn của bướm hổ nằm ở phần ngực, và cả hai loài đều sử dụng cơ quan sinh dục để phát sóng siêu âm.

Các loài bướm với hoa văn độc đáo này từng rất phổ biến. Tuy nhiên, môi trường sống bị đe dọa và tác động của con người đã khiến chúng dần biến mất.

Miami Blue: